Η διάσωση του στρατιώτη… S61 Corsa

Περισσότερα από 100 χρόνια μετά, η ομάδα της FCA Heritage βρίσκει και “σώζει” ένα αγωνιστικό Fiat S61 Corsa, που έτρεξε στην Αμερική το 1911.

Πρώτα ο μηχανικός τροφοδοτεί με μια μικρή ποσότητα καυσίμου κάθε έναν από τους τέσσερις κυλίνδρους μέσω των ειδικών οπών. Στη συνέχεια ασφαλίζει τις οπές και “κλείνει” το ηλεκτρικό κύκλωμα. Τώρα, το μόνο που μένει για να εκκινήσει ο κινητήρας του αγωνιστικού αυτοκινήτου του 1908 είναι ένα μικρό… σπρώξιμο για περίπου 10 μέτρα.

Μπορεί ο τρόπος εκκίνησης του Fiat S61 Corsa να μοιάζει περίπλοκος, αλλά αποτελεί απλά την κορυφή του παγόβουνου μιας προσπάθειας της FCA Heritage να διασωθεί ένα μοναδικό δείγμα της ιστορίας της Fiat, ενός «στρατιώτη» της μάρκας που έδωσε σκληρές, αλλά νικηφόρες, μάχες στους αγώνες της Β. Αμερικής.

Έχοντας κλείσει ήδη 120 χρόνια ιστορίας, η Fiat, αποτελεί σημείο αναφοράς έχοντας εκδημοκρατίσει την αυτοκίνηση με μια σειρά εξαιρετικά πετυχημένων αυτοκίνητων πόλης, αλλά και οικογενειακών αυτοκινήτων. Η τεχνολογική καινοτομία και οι έξυπνες λύσεις που εφαρμόστηκαν στα αυτοκίνητα παραγωγής, ήρθαν ως αποτέλεσμα και της εμπλοκής της μάρκας σε διάφορες μορφές αγώνων αυτοκίνητου, σχεδόν από την αρχή της πορείας της.

Ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο για την Αμερική

Κατά την 1^η δεκαετία του 20^ου αιώνα, ο κόσμος αναζητούσε την ταχύτητα. Και η Ιταλία έπαιζε καίριο ρόλο σε αυτή τη νέα «τρέλα». Το πρώτο Targa Florio πραγματοποιήθηκε στη Σικελία το 1906. Λίγες εβδομάδες αργότερα το πρώτο Grand Prix στην ιστορία οργανωνόταν από το Automobile Club de l’Ouest, στην πίστα Le Mans. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον δημιουργήθηκε το FIAT S61 Corsa. Ένα διθέσιο αγωνιστικό αυτοκίνητο ειδικά εξελιγμένο για τους αγώνες στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού.

Το S61 Corsa βασίστηκε στο S61 Gran Turismo, ένα τετραθέσιο μοντέλο εφοδιασμένο με ένα αεροδυναμικό –για τα μέτρα της εποχής- αμάξωμα. Η αγωνιστική έκδοση χρησιμοποιούσε έναν ακόμα πιο δυνατό κινητήρα και πιο ελαφρύ πλαίσιο. Για την ακρίβεια ο κινητήρας αποτελούσε ένα λαμπρό δείγμα καινοτομίας και ένα τυπικό παράδειγμα των πρωτοποριακών ιδεών που διαχρονικά εφαρμόζει η Fiat.

Κινητήρας 10.0 lt με 125 ίππους. Ναι, δέκα λίτρων!

Οι τέσσερις κύλινδροι είχαν συνολική χωρητικότητα 10.087 κ.εκ., μια τυπική διάταξη για την εποχή, αλλά εκεί σταμάταγε και η έννοια του «συνηθισμένου». Οι μηχανικοί εφοδίαζαν τον κινητήρα με εκκεντροφόρο επί κεφαλής. Μια λύση που θα γινόταν ευρέως διαδεδομένη στους κινητήρες παραγωγής σχεδόν 70 χρόνια αργότερα, στη δεκαετία του 1980. Οι καινοτομίες του κινητήρα δεν σταμάταγαν εκεί. Η κεφαλή διέθετε τέσσερις βαλβίδες ανά κύλινδρο, αλλά και τέσσερα(!) μπουζί ανά κύλινδρο. Τέλος μεγάλο μέρος των μηχανικών μερών, όπως το ψυγείο και η αντλία ψύξης ήταν κατασκευασμένα από χαλκό για καλύτερη απαγωγή της θερμότητας. Αποτέλεσμα όλων αυτών των ιδεών ήταν η απόδοση να είναι εκπληκτική για την εποχή. Η ισχύς του κινητήρα έφτανε τους 115 με 125 ίππους, ανάλογα με τις ρυθμίσεις, εξασφαλίζοντας στο S61 Corsa τελική ταχύτητα 160 χλμ./ώρα.

Το πλαίσιο τύπου «σκάλας» ήταν κατασκευασμένο από ατσάλι, ενώ το αμάξωμα από ελαφρύ αλουμίνιο. Μέσω του κιβωτίου των τεσσάρων σχέσεων η ισχύς περνούσε στους δύο πίσω τροχούς με ένα σύστημα μετάδοσης που θύμιζε μοτοσυκλέτα, με ένα σετ αλυσίδας/γραναζιού ανά τροχό. Τέλος το σύστημα πέδησης αποτελούταν από δύο ταμπούρα στους πίσω τροχούς και ένα σύστημα που επιβράδυνε τον άξονα μετάδοσης που μετέφερε τη δύναμη από τον εμπρός τοποθετημένο κινητήρα στο κιβώτιο. Στους εμπρός τροχούς δεν υπήρχαν φρένα, ενώ ο συνοδηγός-μηχανικός είχε την ευθύνη να διατηρεί την πίεση στο δοχείο καυσίμου.

Το FIAT S61 Corsa σχεδιάστηκε για τους νέους αγώνες που γεννιόνταν εκείνη την εποχή στην Αμερική. Τερμάτισε 3^ο στο πρώτο Indianapolis 500 του 1911 με οδηγό τον David Bruce-Brown και μέση ταχύτητα 117χλμ./ώρα. Το 1912 κέρδισε στην πίστα της Santa Monica, με τον Ted Tetzlaff να τερματίζει μπροστά από ένα ακόμα S61. Ο νικητής κάλυψε τα 487,5χλμ. του αγώνα με μέση ταχύτητα 127,170χλμ./ώρα. Πραγματοποίησε και τον ταχύτερο γύρο με μέση ταχύτητα 144.803χλμ./ώρα. Το 1912 το S61 θα κατακτούσε μια ακόμα πιο σημαντική διάκριση. Κέρδισε το American Grand Prix στην πίστα του Milwaukee με οδηγό τον Caleb Bragg.

Χαμένο στην ιστορία…

Συνολικά κατασκευάστηκαν πέντε FIAT S61 Corsa. Τα τρία από αυτά χάθηκαν για πάντα, ενώ ένα διεσώθη από ένα συλλέκτη στην Αγγλία. Τα ίχνη του 5^ου αυτοκινήτου της σειράς, που κατέκτησε τη νίκη το 1912 χάθηκαν για περισσότερα από 50 χρόνια. Τελικά βρέθηκε και επέστρεψε στον τόπο γέννησης του στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Όπου και παρέμεινε για μερικές δεκαετίες σε μια αποθήκη του Mirafiori. Η κατάσταση του ήταν πολύ κακή. Αυτό που είχε μείνει ήταν βασικά το πλαίσιο και ο κινητήρας διαμελισμένος σε τέσσερις κούτες. Στα τέλη του 2008, μια ομάδα μηχανικών της Fiat που ειδικεύονταν στα κλασσικά οχήματα αποφάσισαν να δοκιμάσουν μια φαινομενικά αδύνατη αποστολή. Να διασώσουν τον ηρωικό στρατιώτη της Fiat και να τον επαναφέρουν στη ζωή.

Γεννημένο από τις στάχτες

Οι δυσκολίες ήταν αμέτρητες. Δεν υπήρχε κανένα τεχνικό σχέδιο, κανένα έγγραφο και μόνο ελάχιστες ιστορικές αναφορές έδιναν μερικές αχτίδες φωτός στους μηχανικούς. Εκτός από την απουσία πληροφοριών, η ομάδα είχε να αντιμετωπίσει και τα ιδιαίτερα περίπλοκα μηχανικά μέρη. Για παράδειγμα ο συμπλέκτης του αυτοκινήτου αποτελείται από 72 δίσκους εμβαπτισμένους σε άγνωστης σύστασης λιπαντικό. Χρειάστηκαν αρκετές προσπάθειες με διάφορα λιπαντικά, ώστε να βρεθεί το σωστό μίγμα λαδιού, diesel και βενζίνης για να λειτουργήσει και πάλι ο συμπλέκτης. Οι δυσκολίες ήταν αμέτρητες, αλλά οι μηχανικοί ήταν αποφασισμένοι να ολοκληρώσουν την αποστολή τους με κάθε κόστος.

Βασικός στόχος ήταν να διατηρηθούν όσο το δυνατόν τα αυθεντικά εξαρτήματα. Οτιδήποτε κατασκευάστηκε από την αρχή έμεινε όσο το δυνατόν πιο πιστό στα αρχικά σχέδια. Τελικά μετά από σχεδόν 10 χρόνια προσπάθειας το S61 Corsa επέστρεφε και πάλι στη ζωή. Όχι απλά ως ένα μουσειακό αντικείμενο, αλλά ως ένα πλήρως λειτουργικό αυτοκίνητο. Ακολουθώντας την διαδικασία εκκίνησης, η εξάτμιση γέμισε -100 χρόνια μετά- με καπνό από την καύση βενζίνης και λαδιού. Κάτι που δεν μπορεί να κατηγορηθεί και για τα δάκρυα της ομάδας των μηχανικών που έφεραν και πάλι στη ζωή έναν θρύλο. Τα λόγια του σχεδιαστή και Επικεφαλής της FCA Heritage, Roberto Giolito είναι χαρακτηριστικά:

Το Fiat S61 αποτελεί τον πρόδρομο των αγωνιστικών αυτοκινήτων. Τον πρόδρομο πολλών αυτοκινήτων της Formula 1 που εξελίχθηκαν από την εμβληματική παρουσία αυτού του αυτοκινήτου.